Сабинские родники

 

Сабинский край богат родниками, источниками и ключами.

Много родников и в окрестностях Богатых Сабов. На берегах и на склонах около речки Сабы – находится более 10 источников, которые имеют собственные названия, а некоторые родники – имеют свою историю и легенды.

Огромное количество родников и источников около сел и деревень Сабинского района – далее представляем примерно общий перечень источников, которые находятся в Сабинском районе!

Этот удивительный перечень, наверно, единственный, который создан в республике Татарстан, так как  по другим районам мы такого перечня не встречали.

Родников не десятки, а сотни, причем практически все имеют свои названия!

В татарском народе также живы легенды и предания, связанные с родниками.

Некоторые легенды связаны с животными, которые когда-то жили в этих лесных и глухих краях.

Другие легенды связаны с людьми, которые нашли эти родники или жили в этих местах.

А есть предания про родниковые духи, которые оберегают данный источник.

Ниже немного расскажем про эти предания.

   

А это схема-план речки Сабы – здесь схематично представлено, как расположены родники на представленных Сабинских берегах.

 

 

 

Родник  около Заводской улицы – название - Оркыя

 

 

 

Святой родник – Тансылу,  расположен недалеко от старого кладбища. Есть предание, что каждый, кто попил из этого источника, должен помолиться за  усопших, кто похоронен на этом кладбище. Тогда им на том свете будет большое облегчение.

 

 

 

Овражный родник (Чокыр Чишмя), раньше у этого родника собирались и отдыхали погонщики  гусей, которые плавали на этом пруду. Другое название – Чогендер чишмя – свекольный родник.

 

 

Келтер чишмясе – родник Ящерица, назван так из-за места, где водились ящерицы.

 

 

Родник Ягур - источник Егора

 

 

 

Бедеркей чишмясе – источник Бадеркай. В источнике очень мягкая вода.

 

 

 

Аминде Чишмясе – родник Амина.

 

 

 

Керкенай (Таракановый) чишмясе,  источник у моста (ул. Вахитова)

 

 

 

Кэли чишмясе, назван в честь человека, которого звали Гали (Кали).

 

 

 

 

СПИСОК РОДНИКОВ САБИНСКОГО РАЙОНА

 

 

Байлар Сабасы

            Бака чишмәсе

   Бәдеркәй чишмәсе

            Егор (Ягүр) чишмәсе

            Зөлхәбирә чишмәсе

   Изгеләр чишмәсе “Таңсылу”

Исемсез чишмә (суы файдаланылмый, больница -   янындагы тау астыннан чыга)

   Келтер чишмәсе

   Керкәнәй (Тараканнар) чишмәсе

   Кәли чишмәсе

Мансур чишмәсе

Мәннән чишмәсе

Мәхәнәй чишмәсе

Оркыя чишмәсе

Пә-пә чишмәсе

Сираҗетдин чишмәсе

Солтанморат чишмәсе     

Ташлыяр чишмщсе

Хаҗи чишмәсе

Чокыр чишмәсе

Чөгендер чишмәсе

Әкбәр чишмәсе

Сабинка елгасы

 

 

Сатыш авылы

   Еланлы чишмәсе

   Салкын чишмә

   Сафа чишмәсе

   Халит чишмәсе

   Челтери чишмәсе

   Баллы елгасы

   Төмшә елгасы

   Халит елгасы

 

Чәбки Саба авылы        

   Челтери чишмәсе

   Рифкать чишмәсе

   Насыйп чишмәсе

   Казкаш елгасы

 

Казанчы – Бигәнәй авылы

   Насыйр чишмәсе           

 

Аккүл Бигәнәй авылы

   Болын чишмәсе

   Салкын чишмә

   Тәмле чишмә

   Казкаш елгасы

 

Югары Шытсу авылы

   Зәкәрия чишмәсе

   Калкаман чишмәсе

   Тәнә- көчеге чишмәсе

   Хәким чишмәсе

   Чабынды чишмәсе

   Чри елгасы чишмәсе

   Әймәт чишмәсе

   Шытсу инеше

 

 

Түбән Шытсу авылы

Изгеләр чишмәсе

Камай чишмәсе

Җәләй чишмәсе

Шытсу инеше

 

Елыш авылы     

Иван чишмәсе

   Сабит чишмәсе

   Исемсез чишмәләр дә бар

   Мишә елгасы үтә

 

Мамалай авылы

   Бигәнәй  як чишмәсе

   Шытсу як  чишмә

 

Татар Икшермәсе авылы          

   Болын чишмәсе

   Изгеләр чишмәсе

   Ильяс бабай чишмәсе

               Тау асты чишмәсе

               Зират елгасы

 

Иске Икшермә авылы

   Кирәмәт чишмәсе

   Мәктәп чишмәсе

   Кирәмәт елгасы

   Мишә елгасы

   Мәктәп елгасы

 

Өчнарат авылы

   Авыл чишмәсе

   Мишә елгасы

 

Олы  Кибәче авылы

Басыйр чишмәсе

Изгеләр чишмәсе

Имән чишмәсе

Салкын чишмә

Салкын чишмә елгасы

  

   Төбәк авылы

               Галим чишмәсе

               Мулла чишмәсе

               Исемсез чишмә

               Төбәк елгасы (Нысыга тоташа)

 

Завод Нырты авылы

               Живой  родник

               Кечкенә  Мишә елгасы

               Яшәү күле

 

Урта Нырты авылы      

               Изгеләр чишмәсе

               Качкын чишмәсе

               Биктә  елгасы

               Кызлар елгасы

   Нырты елгасы

   Орхыя елгасы

   Тирән елга

   Әзби елгасы

 

 

Лесхоз бистәсе

               Нургали чишмәсе

               Карпат чишмәсе

               Бүре күле

               Гыйлаж күле

               Карпат күле

               Сиренко күле

               Хаммат күле

               Чәпчи күле

               Чульник күле

 

Язлы Арташ авылы

Озын күпер чишмәсе

Салкын чишмә

Янлык чишмәсе

Исемсез чишмәләр -3

 

Ике басу Арташ авылы

Кәрим чишмәсе

               Югары оч чишмәсе

               Ямбай чишмәсе

               Ширбәт елгасында 7 чишмә бар, шуларнын берсе

               будка эчендә 

               Арташ елгасы  

 

Олы Арташ авылы   

   Кура бакчасы чишмәсе

Көтияп чишмәсе

Сәйфи чишмәсе

Хәйбри чишмәсе

 

Туктар авылы

Гариф чишмәсе

Гыйльми чишмәсе

Җамалый чишмәсе

Шәкүр чишмәсе

Болында исемсез чишмәләр- 3әү

Каен күпер елгасы

Казкаш елгасы

Сабит елгасы

Суык чишмә елгасы

Зирексаз күле

Зәнгәр күл

Мунчала күле

 

 

Мәртен авылы

Гәрәй чишмәсе

Рәхим чишмәсе

Казкаш елгасы

Печмән елгасы

Түтүл күле

 

Килдебәк авылы

   Изгеләр чишмәсе

   Имами чишмәсе

   Мифтахетдин чишмәсе

   Пекрни чишмәсе

   Сабантуй чишмәсе

   Сабирҗан чишмәсе

   Саф салкын сулы чишмә

   Солтангәрәй чишмәсе

   Әлфия чишмәсе

   Казкаш елгасы

   Киндер күле

 

Сабабаш авылы

   Зифа чишмәсе

   Сөләйман чишмәсе

   Емелҗян күле

 

Юлбат авылы

   Зират чишмәсе

   Карачтау чишмәсе

   Чирмеш чишмәсе

   2 ясалма күл:

“Зәнгәр” һәм “Түгәрәк”

 

Тенеки авылы   

   Бакыр чишмәсе

   Галләм чишмәсе

   Гайни чишмәсе

   Мөдрәмин чишмәсе

Яна Мичән авылы

              

Зелпелек чишмәсе

               Изгеләр чишмәсе

               Исемсез чишсә

               Кара чишмә

               Кызырата чишмәсе

               Күлләр чишмәсе

               Малик чишмәсе

               Маткәрим чишмәсе

               Михайла чишмәсе

               Зөлфия коесы

               Кушма кое

               Күлләр чишмәсе күле

              

Иске Мичән авылы                   

               Ерак чишмә

               Конюшный чишмәсе

               Кирәмәт чишмәсе

               Сабантуй чишмәсе

               Шайдулла чишмәсе

               2 кое бар

               Җен күле

 

 

   Түбән Симет авылы               

Исемсез 2 чишмә(су буенда)

 

Тимершык авылы

               Ак чишмә

               Илфат чишмәсе

               Изгеләр чишмәсе

               Кортлы чишмә

               Төпсез кое чишмәсе

               Әрәкә чишмәсе

               Әхмәтвәли чишмәсе

               Балыклы күл

               Мунчала күле

Мишә елгасы

Шүрәле сазлыгы

 

   Миңгәр авылы

               Атау чишмәсе

               Кызырата чишмәсе

               Югары оч чишмәсе

 

   Сабай авылы

               Улаклы кое

               Чәй кое

 

   Оет авылы

Гаял  чишмәсе

Елан  теле  чишмәсе

Зират  яны чишмәсе

Рафаэль  чишмәсе

Төләнчеләр чишмәсе

Хурҗинан чишмәсе

Әби чишмәсе

Әвен чишмәсе

Әсхәт чишмәсе

Йомгалак суы(инеш)

Төләнгер чишмәсе

 

   Олы Шыңар авылы

Изгеләр чишмәсе – Хөзер ата чишмәсе

Шыңар чишмәсе

Мишә елгасы

   Мөни елгасы

   Туры елга (Нурислам елгасы)

   Урыс мазарасы елгасы

   (авылдан 1 км ераклыкта)

 

Кече Шыңар авылы

   Кече Шыңар чишмәсе

   Садыйк чишмәсе

Базар елгасы

   Кече елга

   Олы елга

 

Пүкәл авылы

   Болын чишмәсе

   Мөни чишмәсе

   Зөбәйдә елгасы

   Алмаз күле (ясалма)

   Япон  күле (ясалма)

 

Иләбәр авылы  

Бари чишмәсе

   Вазыйх чишмәсе

   Гыйлемхан чишмәсе

   Миннәхмәт чишмәсе

   Мулла елгасы

   Пираваз елгасы

   Таш елга

 

Эзмә авылы      

   Алмаз чишмәсе

   Расыйх чишмәсе

   Усман чишмәсе

Иләк елга

Сорнай елга

  

   Өтернәс авылы

Сабантуй чишмәсе

Юлтан чишмәсе

Зөбәйдә елгасы

 

   Кзыл Мишә авылы

               Балтырган чишмәсе

               Гаян чишмәсе

               Зиннәт чишмәсе

               Мәхәббәт чишмәсе

               Салкын чишмә

               Сара чишмәсе

               Сәйдәш чишмәсе

               Төхфәт чишмәсе

 

   Көек авылы

               Зәңгәр чишмә

               Нәсих чишмәсе

               Салкын чишмә

               Әсгать чишмәсе

               Әтәмеч чишмәсе

 

   Шекше авылы

               Галм чишмәсе

               Дөләш чишмәсе

               Завод чишмәсе

               Кәҗә чишмәсе

               Мәсәлән чишмәсе

               Салкын чишмә

               Тегермән чишмәсе

               Тимерче коесы чишмәсе

               Төлке чишмәсе

               Шомыртлык чишмәсе

               Исемсез чишмә

               Ар елгасы

Бүрләк елгасы

Чурай елгасы

 

   Алан- Елга авылы

Завод чишмәсе (Иштуган авылы эченнән          агып чыга

Югары оч чишмәсе

Яткызлык чишмәсе

Исемсез 3 чишмә бар

Иске дегетче елгасы

Көлтә юлы елгасы

Сармалай елгасы

Яңа дегетче елгасы

 

Сәрдә авылы                

Гайсә чишмәсе

               Зур чишмә

               Салкын чишмә

               Ташкискән чишмәсе

Шекше белән Сәрдә авыллары арасындагы тау астыннан 3 чишмә

 агып чыга.

Бынау елгасы

Зирекле елгасы

Сай елга

Солдат Насыйр елгасы

Такта күпер елгасы (яки Буа елгасы)

Ташкын елга

Тирән елга

Галтимулла коесы

Шәмсиҗамал әби коесы

 

   Явлаштау авылы

               Буралы чишмә

               Бөтнек чишмәсе

               Галимҗан чишмәсе

               Камалый чишмәсе

               Каптаис чишмәсе

               Миннехуҗа чишмәсе

               Шамсегаян чишмәсе

 

   Мишәбаш авылы

               Буралы чишмә

               Бәдыйк чишмәсе

               Изгеләр чишмәсе

               Камалый чишмәсе

               Кирәмәт чишмәсе

               Чебешле елгасы чишмәсе

              

Мичәнбаш авылы

               Акайлык чишмәсе

               Бәди чишмәсе

               Гайфи чишмәсе

               Изгеләр чишмәсе

               Хөсәен чишмәсе

 

   Курсабаш авылы                   

               Изге чишмә

               Миннислам чишмәсе

               Мулла чишмәсе

               Сердәш чишмә

               Энҗе чишмә

               Карама елгасы

               Куса елгасы

 

   Түбән Утар авылы

               Сусар чишмәсе

               Түбән оч чишмәсе

               Фәрхетдин чишмәсе

               Югары оч чишмәсе

               Кече Мишә елгасы

 

   Югары Утар авылы

               Рәшит чишмәсе

               Тау чишмәсе

 

 

ИСТОЧНИК ИНФОРМАЦИИ И ФОТО:

Команда Кочующие.

 _